U2: "Songs Of Experience"

 

30 χρόνια μετά το έπος του “Joshua Tree” και 3 από το τελευταίο τους άλμπουμ, οι U2 βρίσκονται και πάλι στην κορυφή του μουσικού κόσμου. Όχι μόνο κυριολεκτικά (είναι το 8ο άλμπουμ τους που φθάνει στην κορυφή του Billboard), αλλά – αν το δει κανείς χωρίς τις συνήθεις εξωμουσικές παρωπίδες - και καλλιτεχνικά.

Εδώ και περίπου 20 χρόνια που έχουν γιγαντωθεί, συναρπάζουν και βάλλονται εξίσου, χάρις τόσο στη μουσική τους, όσο και εξαιτίας της υπερπροβολής του Bono σε μια σειρά από fora και πρωτοβουλίες που όντως επιδέχονται συζήτηση και κριτική.
Ο ίδιος, προς το τέλος του 2016 είχε μια εμπειρία που τον έφερε πολύ κοντά στο να συνειδητοποιήσει το εύθραυστο της ύπαρξης, για την οποία αποφεύγει να εκθέσει προς στιγμήν λεπτομέρειες.
Αυτό ήταν και το καταλυτικό στοιχείο που τον έκανε να ξαναδουλέψει τους στίχους ολόκληρου του άλμπουμ, το οποίο ήταν έτοιμο και ανέμενε την επίσημη κυκλοφορία του 15 μήνες πριν την 1η Δεκεμβρίου του 2017, όταν και τελικά κυκλοφόρησε.
"Nothing to stop this being the best day ever" ακούγεται να λέει ο Bono στο "Love Is All We Have Left”, στο ξεκίνημα του άλμπουμ. Όμως αυτή τη φορά, η ερμηνεία του ακούγεται χαλιναγωγημένη, διστακτική, καθώς πετά πάνω από τα κυματιστά ριφ του Edge και την άμεσα αναγνωρίσιμη ρυθμική βάση των Adam Clayton και Larry Mullen Jr.. Η συναίσθηση της θνητότητας πλανάται σαν στιγμιαία απολογία και πάνω από το “Lights Of Home” ("I shouldn't be here 'cause I should be dead"), πριν ο Bono ξαναεμπνεύσει με αυτή την αμίμητου συναισθηματικού εύρους φωνή την ελπίδα ("οne more push and I'll be born again").
Αν το 2014, το πρώτο μέρος της προαναγελθεισας συλλογής τραγουδιών, τα «Τραγούδια της Αθωότητας» (“Songs of Innocence”) μας εμφάνισε μια μπάντα που νοσταλγώντας τα χρόνια της αθωότητάς της, βούτηξε πίσω στις πρωτοπάνκ εικόνες της εφηβείας, στο Δουβλίνο του διχασμού και των παράτολμων ονείρων, τα «Τραγούδια της Εμπειρίας» είναι ένα μεστό σε ιδέες άλμπουμ με οπτική που απηχεί την πραγματική ηλικία των δημιουργών του. Αναπόφευκτα, όσα εκατομμύρια δολλάρια κι αν έχει ο Bono σε τραπεζικούς λογαριασμούς σπαρμένους στους πιο καλά προστατευμένους φορολογικούς παραδείσους, η αλήθεια είναι άφευκτη:
κανείς, ούτε ο πιο διάσημος, δεν θα κρατήσει για πάντα. Μουσικότητα με σπιρτάδα και τονική ποικιλία αναδεικνύουν, μετά από αρκετά ακούσματα, αυτή τη διάχυτη ιδέα. Μια μπάντα που αποδεικνύει για νιοστή φορά ότι μπορεί να εκπέμψει κάθε ήχο στο δικό της ύφος και μια φωνή που, ό,τι και να επιλέξει να πει θα ακούγεται μοναδική.

Οι ηχογραφήσεις που αποτελούν το άλμπουμ υπήρξαν σποραδικές και διάφοροι παραγωγοί χρησιμοποιήθηκαν, όπως και στο “Songs Of Innocence”, μεταξύ των οποίων ο ιρλανδός Garret Lee που έχει σχηματοποιήσει τον ήχο πολλών, από τους Editors και τους R.E.M., ως τον Robbie Williams, καθώς και ο παλιός καλός γνώριμoς των U2, Steve Lillywhite. Αυτό ίσως δίνει στο άλμπουμ ως playlist έναν αέρα επισκόπησης των καλύτερων στιγμών τους. Συνυπάρχουν εδώ συναυλικό υλικό που λες και ξεπήδησε από το προ εικοσαετίας “Pop” όπως το "The Blackout", ηλιόλουστες μελωδίες ("You're the Best Thing About Me"), ανεβαστική power-pop ("Get Out of Your Own Way") ακόμη και ολίγη από πανδεκτική νεοψυχεδέλεια ("Summer of Love").
Εδώ βρίσκονται και κάποιες από τις φωτοσκιάσεις του “Joshua Tree”, όπως το "The Little Things That Give You Away", στο οποίο ο αφηγητής συνδιαλέγεται με τον νεαρό του εαυτό ψάχνοντας να βρει ποιός είναι, τί έφταιξε, γιατί κατακλύζεται από τόσο αντιφατικά συναισθήματα.

Τα κοφτά ριφ και το μπάσο του Clayton στο "Red Flag Day", παραπέμπουν στο “Two Hearts Beat As One” του ’83, καθώς μέσα από μια ενισχυμένη δέσμη φωνητικών ο Bono παίρνει θέση στο πλευρό της συντρόφου για να αντικρίσει κάθε φόβο – προσωπικό ή και παγκοσμιοποιημένο (“I am made of all that I’m afraid of - Most afraid of losing you - Hells the season  - You’re the reason that I even dreamt of getting through”). Τo κιθαριστικό “American Soul", σε πρώτο επίπεδο είναι μια ανοιχτή επιστολή για τους ήχους της Αμερικής, την διαχρονικά αστείρευτη πηγή έμπνευσης για το γκρουπ (“It’s not a place, this country is to me a sound of drum and bass”) και σε δεύτερο, με το κλιπ που το συνοδεύει, σερβίρει αναπαραστάσεις ισότητας και οικουμενισμού -η αλήθεια είναι, με τον τρόπο που εύκολα θα δώσει τροφή στην κριτική εναντίον των U2 ρητορική περί δημαγωγίας.

Η αμεσότητα και η ειλικρίνεια που σφραγίζει το "Landlady", μια αφιέρωση στη συντροφικότητα πάνω στην οποία χτίζεται η οικογένεια ("I will win and call it losing, if the prize is not for you") επανακάμπτει στην ρέουσα electronicα του “Love Is Bigger Than Anything in its Way”, για να φτάσει να αποσταχθεί στο ατμοσφαιρικό εξόδιο "13 (There Is a Light)", σαν υστερόγραφο αποθεμάτων ανθρωπιάς.
“I know the world is dumb - But you don’t have to be - I’ve got a question for the child in you before it leaves - Are you tough enough to be kind? - Do you know your heart has its own mind?”


Σε ένα σημείο το ρεφραίν του "Song for Someone" από το “Songs of Innocence” επαναλαμβάνεται, έτσι ώστε οι κύκλοι «αθωότητας» και «εμπειρίας» να συνδεθούν με το πιο φυσικό τρόπο. Μετά την υπόμνηση θνητότητας που είχε ο Bono, έλαβε υπόψη του κάτι που άκουσε από δικούς του ανθρώπους και τον οδήγησε στο να ξαναγράψει μεγάλο μέρος των στίχων του άλμπουμ: «Γράψε σα νά’ σαι ήδη πεθαμένος». Απελευθερωμένος, δηλαδή, από συμβάσεις και τεθλασμένες σκέψεις, μόνο για όσα θέλεις να μιλήσεις πραγματικά. Ίσως γι’ αυτό, το “Songs Of Experience” ακούγεται ελάχιστα επιτηδευμένο, σχεδόν προσωπικό, σαν μια επανεπιβεβαίωση μέσα από την εμπειρία των όσων πραγματικά αξίζουν να μείνουν ανέπαφα από την πρώτη ύλη της αθωότητας.  Ό,τι και να πει κανείς για τους U2 –και μπορεί να πει αρκετά- 40 περίπου χρόνια αφ’ ότου φτιάχτηκαν παραμένουν ένα από τα μετρημένα στα δαχτυλα του ενός χεριού συγκροτήματα της τελευταίας «κλασσικής» ροκ εποχής που έχουν τη δύναμη να συγκινούν.
Υ.Γ.: Προς ενίσχυση αυτής της συνολικής αίσθησης, στην deluxe έκδοση υπάρχει και περισσότερο υλικό, όπως το θαυμάσιο στην απλότητά του “Book Of Your Heart”.

“Yοu can change your name, or even who you are – that’s the beauty of the scar – that is the contract of the heart – this is our wedding day – this is the promise that we’ll stay – through the long descriptive passages – where we don’t know what to say”.
Ίσως γιατί η μόνη αληθινά κεκτημένη απ' όλους εμπειρία -και η πιο φέρελπις ταυτόχρονα- ξεκινά και καταλήγει στο πώς ένα νέο αγόρι πιάνει από το χέρι ένα νέο κορίτσι.

Παναγιώτης Παπαϊωάννου